Onlangs las ik in een artikel een citaat over duurzaam bouwen. Hierin werd duurzaam bouwen gereduceerd tot isolatie- en ventilatietechnieken, met elk hun eigen beperkte houdbaarheid en onvermijdelijke CO2-uitstoot. Het artikel concludeert dat het gebouw volledig gestript moet worden, alsook losgekoppeld te worden van zijn technieken alvorens deze hergebruikt kan worden. Duurzaamheid zou zich eerder manifesteren in de vorm van goed verlichte ruimtes die gemakkelijk aanpasbaar zijn, gelang de gebruiker. Aldus een Architect met naam en faam. Het concept ‘duurzaam bouwen’ wordt gereduceerd tot iets ogenschijnlijk banaals die omwille van de aangehaalde, achterhaalde redenen geen steek houdt. Dit, terwijl duurzaam bouwen veel meer facetten heeft dan isoleren en ventileren alleen. Duurzaam bouwen is een complex bouwtechnisch, maar ook architecturaal en stedenbouwkundig gegeven dat niet herleid kan worden tot een oppervlakkig concept. In de ontwikkeling van duurzame architectuur en ecologisch bouwen concludeerde men reeds enkele jaren geleden dat hergebruik een belangrijke, al dan niet dé belangrijkste factor in het bouwproces is. Duurzaam bouwen betekent ook circulair bouwen: ervoor zorgen dat technieken en materialen gemakkelijk hergebruikt/hersteld kunnen worden, zonder het gebouw deels af te breken en zonder waardeverlies. En belangrijk, zeker niét helpen bijdragen aan de steeds sneller groeiende afvalberg. Ja, dit is bouwtechnisch een complex gegeven dat zowel voor architect, aannemer als bouwheer een uitdaging vormt. De uitspraak dat men alles moet strippen en op de afvalberg moet gooien om iets te hergebruiken is daarom volledig achterhaald en getuigd van weinig ecologische moed. Dat het produceren van materialen CO2 uitstoot, kunnen we niet omheen. Maar ook hier is het verhaal veel complexer dan wat er in het artikel geschetst wordt. De hoeveelheid uitgestootte CO2 in het productieproces dient tegenover de potentiëel uitgespaarde CO2, kenmerkend voor het materiaal/product, geplaatst te worden. Door circulair te bouwen en resoluut te kiezen voor producten als service (circulaire economie), kunnen we deze uitgespaarde uitstoot maximaliseren. Daarbovenop mogen we de CO2-opslagcapaciteit van een gebouw niet vergeten in acht te nemen. Wanneer een gebouw vervaardigd wordt in hout (massief/skelet), hebben we immers de unieke kans om CO2 op te slaan én CO2 negatief te bouwen. Blijven bouwen met beton, staal en pur, alle technieken onomkeerbaar ingieten en niet denken aan de toekomst zal wellicht bouwtechnisch een pak eenvoudiger zijn, maar resulteert in een niet-te-overziene hoeveelheid CO2 uitstoot. Het is een spannende, maar uiterst noodzakelijke uitdaging om circulair en ecologisch te bouwen. Maar beweren dat duurzaamheid enkel over goed verlichte & aanpasbare ruimtes gaat en alles onomkeerbaar blijven blijven volstorten met beton, staal & pur, dat brengt ons geen stap dichter bij de duurzame toekomst die we tegemoet moeten. Gelukkig staat er een nieuwe generatie klaar die de duurzame uitdaging wel aandurft.
Vloer uit glasschuimgranulaten: een circulair & volledig gerecycleerd product.
Laurent Vanhaverbeke