ICOON TERNEUZEN
WEDSTRIJD - TERNEUZEN - 2021 - 1STE LAUREAAT
DE DRIEMAST
Het ontwerp voor de toren, die door ons tot ‘De Driemast’ werd gedoopt, is een symbolische verwijzing naar 3 belangrijke elementen die mede de identiteit van Terneuzen bepaalt. Namelijk de sage van de Vliegende Hollander, de belangrijke positie van het havengebied en de industrie dankzij zijn ligging aan de Westerschelde, en de herinnering aan de afgebroken watertoren.
De toren bestaat uit 3 verticale kokers. Deze 3 kokers zijn een numerieke verwijzing naar de 3 masten van de Vliegende Hollander. Tijdens de wandeling naar het hoogste uitkijkpunt wordt de sage visueel voorgesteld aan de hand van perforaties in het afwerkingsmateriaal (cortenstaal). Het verhaal wordt dus letterlijk verankerd in de drie masten en vormt zo een permanente tentoonstelling voor jong en oud. Zo houdt het ICOON de sage levendig.
Bijkomend is elke toren ook een verwijzing naar de 3 belangrijke basiselementen op de site: land, water en lucht, ofwel Terneuzen, Westerschelde en uitkijktoren.
Het materiaal cortenstaal werd gekozen als verwijzing naar het havengebied & de industrie. Het cortenstaal is een symbiose tussen het aanwezige metaal van de schepen, containers en pijpen op de site en het corroderend effect dat (zee-)water heeft op metaal.
Daarnaast verwijst de rode kleur van cortenstaal ook naar de rode zeilen van het spookschip, de Vliegende Hollander.
De toren wordt op een ronde, betonnen sokkel geplaatst. Deze sokkel vangt in eerste instantie de helling van het terrein op en zorgt voor een stabiele ondergrond.
Bovendien heeft de ronde sokkel dezelfde diameter als de oude watertoren, maar steekt deze gemiddeld slechts 1m boven het maaiveld uit.
De oude watertoren herrijst als het ware. Binnenin de sokkel zal er een schoenzoolhoog laagje water staan. Dit laagje water versterkt het idee en de link met de oude watertoren.
De slingerende trappen en verschillende rustpunten (platformen) laten de bezoeker toe de grote variatie aan kwaliteiten die Terneuzen te bieden heeft op verschillende niveaus waar te nemen. Zo geeft de toren zicht op de activiteiten in de nieuwe sluis, het historisch en het nieuwe stadsdeel, de Westerschelde met de grote verscheidenheid aan schepen en het zicht naar de buren van de ‘nare’ kant.
Er kan geconcludeerd worden dat deze toren via materialisatie en vormgeving een antwoord biedt op de vraag van de Terneuzenaren om zich met dit ICOON te kunnen identificeren aan de stad. Deze betekenisvolle toren kan een iconisch punt worden ter land, langs verschillende wandelroutes, ter zee, wanneer de schepen zich op de Westerschelde begeven, en in de lucht, wanneer de Terneuzenaren de toren beklimmen en met trots kunnen uitkijken over hun stad.
Wat is een icoon? Hoe ontwerpen we iconische architectuur die onmiddellijk aan de stad Terneuzen wordt gelinkt? Wanneer wordt een gebouw een landmark die wordt gebruikt als referentiepunt: “bij De Driemast slaat u links af”?
Wij ontwierpen een oriëntatiepunt in het landschap die symboliek als essentiële eigenschap heeft. Symboliek en diepere waarde kan zich huisvesten in de vorm, materialiteit en beleving van onze toren. Toch is de toren bescheiden en niet excentriek. Rust en eenvoud zijn belangrijke elementen op deze site. Zo gaat de aandacht van de gebruiker ook terug naar de essentie: een uitzichtpunt beklimmen om zicht te krijgen over de haven en de stad.
Het ontwerp voor de toren, die door ons tot ‘De Driemast’ werd gedoopt, is een symbolische verwijzing naar 3 belangrijke elementen die mede de identiteit van Terneuzen bepaalt. Namelijk de sage van de Vliegende Hollander, de belangrijke positie van het havengebied en de industrie dankzij zijn ligging aan de Westerschelde, en de herinnering aan de afgebroken watertoren.
De iconische vormgeving van onze toren is voortgevloeid uit een rationele stalen skeletstructuur.
Het skelet bestaat uit 3 kokers die zijn opgebouwd uit een herhaling van stalen HEB-profielen met een afmeting van 2m x 2m x 1,6m. Deze ritmische herhaling zorgt ervoor dat alle platformen met eenzelfde type trap kunnen bereikt worden.
De laagste mast heeft een hoogte van 14,40m, de middelste een hoogte van 19,20m. De hoogte mast heeft een hoogte van 24m.
Voor de horizontale en verticale stabiliteit worden windverbanden voorzien achter de afwerkingsplaten.
We gaven de toren een unieke uitstraling met zijn industrieel karakter en ruwe (afwerkings-) materialen. De toren bestaat uitsluitend uit staal en cortenstaal. Cortenstaal heeft een oxidatiehuid die de onderliggende laag beschermt tegen verder roesten. Cortenstaal verduurzaamt zichzelf. Het materiaal is erg weersbestendig en heeft een langelevensduurwaardoorhetveeltoepassingen kent in onderandere de scheepsbouw en scheepscontainers, staalconstructies en in de architectuur. Cortenstaalplaten zijn geschikt om perforaties in te maken waardoor een permanente tentoonstelling op de toren kan worden vastgelegd.
We kozen voor gegalvaniseerd staal als afwerkingsmateriaal voor de trappen. Bij het galvaniseren van de ijzeren platen zorgt een extra laagje zink ervoor dat het materiaal corrosiebestendig wordt, en gaat glanzen. De slingerende beweging van de trappen, het verticaal doolhof, is hierdoor al van ver zichtbaar en wekt de nodige nieuwsgierigheid bij de voorbijgangers. Bij het hogerop klimmen wordt de toren telkens anders beleefd.
De vorm, materialisatie en beleving dragen dus bij aan het iconische karakter van de toren. Het wordt een heel zichtbaar punt vanop het land en vanop de zee. Een architecturaal kunstobject als herkenningspunt die altijd zal worden gelinkt met de stad Terneuzen. Denk maar naar de Vlooybergtoren in Tielt-Winge. Wij zien De Driemast als ICOON.
Met dit ontwerp hopen wij een deel te mogen worden van Plan Veerhaven en geloven wij erin de bewoners van Terneuzen hun landmark, hun ICOON te bieden.
Video © Ben De Mits _ Husette
